Het was een inspirerende cursus in het Arboretum Belmonte. Mooi om te zien hoeveel gevoel je kunt ontwikkelen voor de natuur door te tekenen en beter te leren kijken. De deelnemers hebben prachtige tekeningen gemaakt rondom het thema verandering in de natuur en het thema bomen. Zo ontdekten ze bijvoorbeeld dat bomen verschillende karakters hebben en een eigen energie. Mooi om te zien hoe de deelnemers dat wisten vast te leggen in eigen kleurgebruik en lijnen. In de cursus ging het naast de techniek van het tekenen vooral ook om het proces van jezelf verbinden met de natuur. Verbondenheid met de natuur draagt vervolgens weer bij aan het creatieve resultaat.
Droge en warme zomers, achteruitgang van de biodiversiteit, plastic soep, toenemende ongelijkheid in de wereld: Het zijn slechts enkele voorbeelden van de vele gevolgen van de manier waarop wij al decennia lang met onze planeet omgaan. Welke toekomst gaan we tegemoet en wat vraagt deze onzekere toekomst van ons? Hoe kunnen we veranderen en tegelijk voorkomen we dat we verlamd raken door klimaatangst of -depressie? In mijn coachpraktijk kom ik mensen tegen die hiermee worstelen en op zoek zijn naar de zingevingsvraag. Daarom ga ik in deze serie toekomstgesprekken op zoek naar mensen die ons kunnen inspireren met hun bezieling, enthousiasme, positieve houding en doorzettingsvermogen. Het zijn mensen die ons leren nadenken, voelen, willen en doen ondanks of juist vanwege alles wat op het spel staat. Laat jij je ook uitnodigen om uit je dagelijkse routines te stappen en je eigen toekomst vorm te geven?
Als eerste in deze serie spreek ik met Frans ter Maten uit Leusden.
Frans ter Maten is heemraad en loco-dijkgraaf van het waterschap Vallei en Veluwe. Landschap en cultuurhistorie zijn voor hem een belangrijke inspiratiebron. Ik ben nieuwsgierig hoe hij met zijn kennis en ervaring aankijkt tegen de toekomst in het algemeen en de dreigende klimaatverandering in het bijzonder.
Het hele artikel lezen?
Klik hier
Dat is voor mij zoiets als voeding en vertering. Oftewel een continu leerproces. Mezelf laten inspireren, nieuwe ervaringen opdoen, ze een plek geven, erop reflecteren en ervan leren.
Juist het creatieve proces geeft mij de kans om dingen betekenis te geven voor mezelf en er iets nieuws van te maken.
Ik krijg wel eens het gevoel dat alles al gemaakt is en gezegd is. Dat er zoveel talenten zijn in de wereld dat dat kleine beetje van mij niet van belang is en niets voorstelt. Maar gaandeweg realiseer ik me dat het daar niet om gaat. Creativiteit zoekt zijn uitweg en het gaat daarbij veel minder om het eindproduct dan om het proces en de ontdekkingen die je onderweg doet.
De noodzaak van een focus is nog zo'n overtuiging waar ik mezelf vaak op betrap. Zonder focus zou er niets ontstaan. Dat is misschien ook zo tot op zekere hoogte, maar gaat het er niet meer om of je in een stroom weet te geraken en jezelf daardoor durft te laten meevoeren?
In Natuuratelier 3 gaan we op zoek naar die stroom vanuit je persoonlijke nieuwsgierigheid en leergierigheid, geïnspireerd door de natuur. Creatieve werkvormen zijn dan een manier om je eigen 'stem' te ontdekken en te mogen laten klinken. Zie hier meer informatie en enkele opdrachten die je zelf buiten kunt doen, ook nu er nog geen Natuurateliers plaatsvinden.
Veel mensen voelen zich eenzaam in deze tijd, ze missen het contact met familie en vrienden. Maar wat is eenzaamheid eigenlijk? Het op jezelf aangewezen zijn? Zelf beslissingen moeten nemen, zonder te kunnen overleggen. Je gedachten en gevoelens steeds maar weer aan jezelf moeten spiegelen in plaats van een keer tegengas te krijgen van een partner. Het gevoel dat de tijd zich uitstrekt en het zinloze gevoel die tijd te moeten vullen met zomaar iets. Leegte zonder plezier omdat niemand terug lacht. Een confrontatie met jezelf.
Maar kun je ook een gebrek hebben aan eenzaamheid als je met je gezin thuis op een kluitje zit en af en toe slechts een half uurtje alleen bent? Het gevoel te vol te zijn met dagelijkse beslommeringen, en vol leven te leiden, maar nauwelijks te kunnen stilstaan bij de waardevolle momenten die je beleeft.
Ik heb altijd een bepaalde mate van stilte en eenzaamheid nodig, eenzaamheid die mij uitnodigt om, juist als die nutteloze leegte op de loer ligt, deze niet op te vullen, maar in contact te blijven met mezelf. Dan probeer ik te voelen wat er speelt op dat moment, me te herinneren wie ik ook alweer was, waar ik naartoe op weg was en wat mijn dromen zijn. Je zou het ook een soort herijken kunnen noemen van je eigen weg. Af en toe die eenzaamheid ervaren doet mij beseffen hoe waardevol het samenzijn is met mijn gezin en dat we eigenlijk allemaal met elkaar verbonden zijn.
Het blijft een uitdaging om te balanceren tussen samen en alleen, genoeg van beiden om zelf in evenwicht te blijven en de verbondenheid te blijven voelen.
In mijn coachpraktijk help ik mensen bij hun gevoel te komen en te blijven. Te durven zichzelf tegemoet te treden in plaats van te vluchten in afleiding. Te blijven voelen helpt om ook lastige situaties aan te kunnen en tussen angst, verdriet of eenzaamheid door verbondenheid te blijven ervaren.
In welke verandering zijn wij terechtgekomen door het coronavirus? De gebeurtenissen hebben gevolgen voor ons op kleine schaal; het individu, het gezin en de familiebanden en ook op grote schaal; de maatschappij en de aarde. Op kleine schaal merk ik dat ik de relatieve rust waardeer in mijn directe omgeving. Maar tegelijk begint de afstand tot familieleden die ik niet kan opzoeken me zwaar te vallen. Voel je ook de confrontatie met deze vreemde nieuwe werkelijkheid? Ervaar je daardoor allerlei gevoelens en emoties rondom relaties en familiebanden? Emoties die je eerder misschien niet toeliet of waar je geen ruimte voor had? Misschien is dit wel dé gelegenheid om oude dingen op te lossen of ermee in het reine te komen.
Naast de gevolgen voor ons dagelijks leven heeft de huidige situatie invloed op een grotere schaal. Wat gebeurt er maatschappelijk en op het niveau van de aarde? Mij houd dit bezig. De vraag is hoe wij als mensheid gaan reageren op deze situatie en wat het van ons vraagt. Het gevoel bekruipt me dat we worden uitgedaagd om terug te keren naar de menselijke en ecologische maat die we al lang waren kwijtgeraakt. Zou het coronavirus ons voldoende aanmoedingen om een koers te kiezen die recht doet aan mens én natuur? De vraag komt dan bij mij op waarom we elkaar zo aan het opjutten waren? Waarom moest alles steeds maar sneller, groter en beter? Iets dat feitelijk vooral tot stress en onrust leidde. Is het niet veel gezonder om wat minder te willen en genoegen te nemen met een iets rustiger bestaan met een kleinere impact op ons milieu? Hoe ga je daarmee om als bedrijf of organisatie?
Als we onzelf toestaan te vertragen en aandacht te hebben voor de dingen die in ons en om ons heen gebeuren, dan ontstaat er ruimte om vaker je gevoel toe te laten en te luisteren naar je intuïtie, en dat is meestal een goede raadgever. Wellicht worden we dan ook wakkerder voor ontwikkelingen die we niet prettig vinden en kunnen we daar sterker tegenover staan en onze eigen verantwoordelijkheid dragen, ook als bedrijf, maatschappelijke organisatie of overheid.
Hoe gaat het eigenlijk met jezelf in deze coronatijd? Kan jij je evenwicht bewaren? Hoeveel aanpassing vraagt het van jou? Ik hoor verschillende verhalen. De hectische verhalen van gezinnen waar eigenlijk alles tegelijk moet omdat het werk gewoon doorgaat. Moeders en vaders die multitasken en ondertussen proberen te voorkomen dat hun kleuters elkaar in de haren vliegen. Verhalen van mensen die niet gewend zijn om zo dicht op elkaar te leven en waarbij deze tijd een hoop spanningen teweeg brengt. Ik spreek mensen die vooral de angst voelen voor het coronavirus omdat zij of hun directe naasten tot een risicogroep behoren en mensen die zich alleen voelen omdat ze niet meer de deur uit durven of kunnen. Ook zijn er de mensen in de zorg die overuren maken en soms kampen met ethische dilemma's en mensen die verdriet te verwerken hebben om het verlies van hun naasten. Tenslotte hoor ik de verhalen van mensen die van de rust genieten en gezinnen die eindelijk tijd hebben voor elkaar. Zij kunnen hun eigen ritme volgen en hebben aandacht voor elkaar. Dan ontstaat er vaak juist ruimte om over je leven na te denken en over hoe je het na deze tijd zou willen inrichten.
Tot welke groep behoor jij? Misschien kan coaching juist in deze situaties je helpen om met dingen om te gaan en je eigen balans weer te vinden. Coaching kan nu online of tijdens een wandeling waarbij we voldoende afstand houden.
Deze week staan de tafels van 6 en 7 op het programma. Gelukkig zijn er meer manieren dan oefenen op de computer. Mijn dochter heeft er namelijk schoon genoeg van. In plaats daarvan wil ze steeds maar weer haar boek pakken. "Mama, ik heb twee verslavingen. Maar het zijn wel goede verslavingen. Mijn op een na beste verslaving is lezen en ik denk dat mijn andere verslaving wel de meest gezonde verslaving is die je kunt hebben: buitenspelen." En dan is tafels oefenen ineens niet meer zo erg als je er een hinkelspel van maakt en na iedere tafel een rondje rond de tuin mag rennen.
Om in die andere behoefte te kunnen voorzien heb ik een vriendin een stapel leesboeken te leen gevraagd. We zijn door de biebboeken heen en kunnen wel weer iets uit de kast pakken dat al drie keer is gelezen, maar dat is natuurlijk minder aantrekkelijk. Ze bracht een hele stapel. Ik vrees dat we de komende weken in de sfeer van Roald Dahl zullen verkeren.
Naar buiten, dat is wel een eerste behoefte van ons gezin. Wat ben ik blij dat dat nog mag. Het is wel een beetje zoeken naar rustige momenten. 's Ochtends vroeg is er geen kip op straat, dan maken we een ochtendwandelingetje om daarna fris aan het werk te kunnen gaan. En 's avonds na het eten is het ook lekker rustig.
Je kunt zoveel natuurwaarnemingen doen als je met aandacht langs stille plekjes wandelt. Het mooie weer zorgde deze dagen voor een prachtige ondergaande zon. Bij mij raakt dat aan dierbare herinneringen uit de tijd dat ik in Frankrijk woonde en vaak 's avonds een wandeling maakte rond ons dorp. Het roept ook gevoelens op van loslaten en het toelaten van de stilte.
In de serie thuisonderwijs zijn we met dit mooie weer nog maar eens de natuur in getrokken, nu met schilderspullen. Ook al is het landschap nog dor en kaal, er is al zoveel te zien dat je kunt weergeven op papier.
Mijn dochter was eerst drie kwartier bezig om een comfortabel plekje voor zichzelf te creëren op een omgevallen boom tussen een hoop takken. Nadat twee keer de penselen tussen de bladeren waren gevallen, het papier weggleed en het potje water bijna omviel kwam ze toch maar op het gras zitten, veel minder avontuurlijk, maar wel makkelijker.
Eenmaal rustig aan het schilderen, hebben we allerlei voorjaarsliedjes geneuried. Dat ging zo vanzelf op deze vredige plek. De tijd verstreek zonder dat we er erg in hadden. Sinds ik alleen nog maar thuis werk en op mijn vrije dagen thuisonderwijs vormgeef ervaar ik niet alleen meer rust op straat, maar ook een soort vertraging in de tijd. Het leven voelt rustiger, ook al weet ik door alle berichten dat dit op andere plekken niet bepaald het geval is. Dit tempo voelt voor mij een stuk gezonder. Zouden we die rust niet kunnen behouden na de corona crisis? Dat zou mij heel veel waard zijn.
Ineens zitten we dan thuis met z'n allen. Ons geeft dat een vreemd gevoel van terug naar de basis. Het is onwerkelijk en ongrijpbaar. We maken ons zorgen om ouders en familieleden met een kwetsbare gezondheid en tegelijkertijd hebben we het knus en gezellig.
Mijn zorg is vooral hoe ik mijn dochter hier op een goede manier doorheen loods. Kinderen voelen de onrust en krijgen er van alles van mee, maar wat kun je zeggen als zij zich zorgen maken? Er is veel onzekerheid en die onzekerheid is reeël en daarmee kunnen we hen ook maar moeilijk volmondig gerust stellen. We kunnen kinderen wel laten voelen dat onzekerheid er mag zijn en dat het niet erg is om iets niet te weten. Maar dat vraagt van onszelf een innerlijk vertrouwen in het leven, vertrouwen en overgave aan de situatie.
Gelukkig zijn kinderen krachtig en inventief in het vinden van hun eigen draai in nieuwe situaties. Thuisonderwijs bijvoorbeeld... Hoe geef je je kinderen voldoende uitdaging? Als je goed kijkt geven kinderen zelf aan waarin zij die uitdaging nodig hebben en komen ze met creatieve oplossingen. Mijn dochter vond het maandag maar niets om binnen taaloefeningen te doen terwijl de zon scheen. 'Kan dat niet anders mama?' Zij bedacht dat ze veel beter 40 lentewoorden kon opschrijven met stoepkrijt op de stoep. De spelling hebben we toen samen nagekeken. Ik denk dat ik nu een groot krijtbord ga schilderen voor de regenachtige dagen die nog kunnen komen.
Ken je dat gevoel dat je liefst weer vol kracht er tegenaan wilt gaan, maar ondertussen niet fit bent, iedere verkoudheid oppikt, en liefst al om 9 uur in bed wil kruipen? Mij frustreert dat geweldig. Bovendien wil ik graag mijn werk goed doen en dat lukt dan natuurlijk niet zoals ik wil.
Ik vraag me af wat ik nu nodig heb. Als ik stil sta bij die vraag is het mij direct duidelijk dat het nu niet verstandig is om maar steeds door te gaan in de verwachting dat die energie wel vanzelf weer terugkomt met het mooie weer van de lente. Wat dan wel? Ruimte maken voor de rust, voor luiheid en verveling? Even een dagje iets voor mezelf doen. Wel om 9 uur naar bed gaan, ook al is dat ongezellig. Zodra ik me bewust ben van het feit dat dit nodig is, is het natuurlijk niet meer zo moeilijk. Maar het gebeurt mij nog regelmatig dat ik er niet op tijd bij ben en dan wordt ik toch ziek. Wat gaat er dan mis? Waarschijnlijk neem ik in mijn enthousiasme toch steeds weer te veel hooi op mijn vork. Herken je dit gevoel en wil je ook leren om aan te voelen wanneer het tijd is om naar jezelf en naar je lichaam te luisteren? Kom een keer langs voor een kennismakingsgesprek.
De crocussen laten zich al zien, maar verder zijn de meeste planten nog in wintertoestand. Bereiden zij zich al voor op de lente?
Als ik de fruitbomen en de bessenstruiken snoei, valt op dat de knoppen al dikker worden en klaar zijn om verder te gaan groeien. De bloesem verraadt zich al door de verdikte knoppen. In de tuin werken is juist nu heel bevredigend. Zo bereid ik me voor op de lente. Hoe harder ik werk en de koude trotseer, hoe meer ik me verheug op wat er straks komen gaat. Juist nu heb ik zin om alles op orde te krijgen zodat ik straks aan de slag kan met plannen maken en voor nieuwe dingen die ik komend jaar kan ondernemen.
Met dit sombere weer van de herfst en al die regen, ligt bij mij een matte en neerslachtige stemming op de loer. Zeker als ik het nieuws volg en steeds weer wordt geconfronteerd met mijn eigen zorgen over de aarde, het klimaat, etc.
Wat mij helpt is om juist nu naar buiten te gaan en mij verbonden te voelen met natuur en de aarde. De regen vult het grondwater aan. Daar ben ik blij om. Ik ben onderdeel van die natuur en ervaar een grote liefde voor alles wat leeft. Juist dat geeft mij de kracht om vanuit een positieve houding steeds weer te proberen het goede te doen en te laten.
De herfst is voor mij ook een periode die uitnodigt tot reflectie. Alsof ik in dit jaargetijde iets meer op mezelf en mijn gezin wordt teruggeworpen en de vraag in mij naar boven komt of ik nog steeds met de juiste dingen bezig ben. Ik voel dat het goed is om die voor mezelf steeds opnieuw te beantwoorden.
Misschien ben je 's avonds moe en wil je snel naar bed, of misschien ben je gewend om nog even je telefoon te pakken, de televisie aan te zetten, etc... Weersta de media en loop in plaats daarvan vijf minuten naar buiten om te voelen hoe de nacht nadert, het wolkendek over je heen trekt, of de sterrenhemel zich uitstrekt. Luister naar de stilte met daar doorheen de geluiden van het nachtleven. Een late vogel of een muis die rommelt tussen de bladeren in je tuin. Gisteravond zag ik vleermuizen langsvliegen en liet ik mijn gedachten meedrijven op de wolken die overtrokken. Wat een heerlijk gevoel om je over te geven aan de rust van de nacht.